نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شوکا معتمدی ¹
• علیرضا عینی فر ²

¹ دانشجوی دکتری، معماری، پردیس بین المللی، دانشگاه تهران

² استاد، معماری، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

فضاهای بینابین که دو مکان اصلی را در کالبد معماری به هم وصل می‌کنند و در حد فاصل دو رویداد قرار می‌گیرند، نقش مهمی در چگونگی ارتباط انسان با مکان دارند. دو مقوله‌ انسان‌شناختی و جامعه‌شناسی با عناوین آستانگی و دیگرانگی بهترین نمود را در درک و تعامل با فضاهای مابین در موزه‌ها دارند که از طریق میزان تعامل و مشارکت احساسی ـ عاطفی و تعامل اجتماعی ـ رفتاری مخاطبان موزه‌ها، قابل تحلیل‌اند. هدف این پژوهش درک بهتر ویژگی‌های تأثیرگذار فضاهای مابین در تعامل بهتر با فضای موزه است. پرسش اصلی این است که چه ویژگی‌های هندسی در فضاهای بینابین موزه می‌تواند تعامل عاطفی و اجتماعی را در مخاطبان افزایش دهد؟ برای پاسخ به این پرسش ازمشاهده و تحلیل رفتار و علم زبان بدن استفاده شد. در نهایت تحلیل داده‌ها براساس علم زبان بدن و یافته‌های علم عصب شناسی صورت گرفت. برای موردپژوهی، موزه‌ دفاع مقدس تهران برگزیده شد. پنج مفصل بینابینی سالن‌های نمایشگاهی انتخاب و با مشارکت مخاطبان تصادفی و با نرم‌افزار آبزرور تحلیل رفتاری شد. یافته‌ها نشان داد که فضاهای "دیوار برجسته‌ گچی" و "گذرگاه آجری"، بیشترین میزان تعامل عاطفی و "گذرگاه آجری" و  مفصل "کف شیشه‌ای"، بیشترین میزان تعامل اجتماعی را در فضاهای بینابین موجب شده‌اند. هندسه نامتقارن، غیراقلیدسی، غیرساده و غیرمتصل و چندضلعی‌های پیچیده، به جهت افزایش برانگیختگی مغز، هندسه مناسبی برای فضاهای بینابین موزه است. مدل تدوین شده برای پژوهش می تواند با ویژگی تکرارپذیری، در فرایند برنامه‌ریزی پیش از طراحی و ارزیابی پس از طراحی موزه‌های با موضوع و موضع متفاوت، کاربرد داشته باشد.فضاهای بینابین که دو مکان اصلی را در کالبد معماری به هم وصل می‌کنند و در حد فاصل دو رویداد قرار می‌گیرند، نقش مهمی در چگونگی ارتباط انسان با مکان دارند. دو مقوله‌ انسان‌شناختی و جامعه‌شناختی با عناوین آستانگی و دیگرانگی بهترین نمود را در درک و تعامل با فضاهای مابین در موزه‌ها دارند. این دو مقوله از طریق میزان تعامل و مشارکت احساسی ـ عاطفی و تعامل اجتماعی ـ رفتاری مخاطبان موزه‌ها، قابل تحلیل‌اند. پرسش اصلی پژوهش این است که چه ویژگیهای هندسی در فضاهای بینابین موزه می‌تواند تعامل عاطفی و اجتماعی را در مخاطبان افزایش دهد؟ برای پاسخ به این پرسش از رویکرد علم عصب‌شناسی رفتاری و مشاهده رفتار از طریق علم زبان بدن استفاده شد. برای مطالعه موردی، موزه‌ دفاع مقدس تهران برگزیده شد و پنج مفصل بینابینی سالنهای نمایشگاهی انتخاب و با مشارکت مخاطبان تصادفی و با نرم‌افزار آبزرور تحلیل رفتاری شد. فضاهای "دیوار برجسته‌ گچی" و "گذرگاه آجری"، بیشترین میزان تعامل عاطفی و "گذرگاه آجری" و مفصل "کف شیشه‌ای"، بیشترین میزان تعامل اجتماعی را در فضاهای بینابین نشان دادند. هندسه نامتقارن، غیراقلیدسی، غیرساده و غیرمتصل و چندضلعی‌های پیچیده، به جهت افزایش برانگیختگی مغز، هندسه مناسبی برای فضاهای بینابین موزه محسوب می‌شوند. این یافته‌ها می‌توانند راهگشای چگونگی طراحی آستانه‌ها در موزه‌ها باشند.

کلیدواژه‌ها

• فضاهای بینابینی موزه
• زبان بدن
• عصب شناسی رفتاری و تعامل عاطفی-اجتماعی

عنوان مقاله [English]

Neurological Evaluation of the Emotional and Social Interaction of Visitors in the in-between Spaces of the Museum of the Islamic Revolution and Holy Defense

نویسندگان [English]

• Shooka Motamedi ¹
• Alireza Einifar ²

¹ PhD. Student of Architecture, Uni. of Tehran,, Kish International Campus.

² Prof. of Architecture, Faculty of Fine Arts, Uni. of Tehran.

چکیده [English]

Interstitial spaces are spheres in-between and borderlines, which join two main functions in the buildings, and therefore play a great role in the mutual communication of humans and place.
Liminality and alterity as two applicable terms derived from anthropology and sociology are applied in this research, to describe the characters of a place in- between in the body of the museums. Upon this interdisciplinary approach, the levels of social and emotional interaction were analyzed.
The main question is: “Which geometrical attribution in liminal spaces of the museums can enhance the social and emotional interaction in the visitors?”
To answer the question, Behavioral neuroscience was used as a methodology to observe the behaviors, and body language was employed as an analytical standard.
The museum of The Holy defense in Tehran was taken as the case study. Five exhibition halls as in-between joints with the Participation of random visitors were selected for observation and analysis via ObserverX10 software. Finally, it was obtained that “plaster relief wall” and the “brick passage", had the highest level of emotional interaction, yet, the “brick passage” and the “glass floor” reported the highest level of social engagement. The asymmetric, non-Euclidean, nonlinear, unconnected geometry and Complex polygons are the best selections for using in designing of the in-between spaces of the museums due to the incensement they cause in the activity of the brain. The results of this research can be retrieved as a guideline for designing the boundaries and liminal spaces in future museums.

کلیدواژه‌ها [English]

• In-between Spaces of the Museums
• Behavioral-Neuroscience
• Social and Emotional Engagement