نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرزانه صلاحی مهر ¹
• پریسا هاشم پور ²

¹ کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران.

² استاد و عضو هیئت علمی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چکیده

پایداری فرهنگی بر ارتقاء کیفیت زندگی، حفظ و انتقال ارزش‌های ماندگار استوار است. پایداری فرهنگی نیازمند شناسایی ارزش‌های فرهنگی یک سرزمین و تاثیرگذاری و تاثیرپذیری از فرهنگ‌های جهانی‌ست تا ضمن حفاظت از هویت فرهنگی خود، با شرایط و نیازهای زمان هماهنگ شده و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. مسکن امروزی با ظهور فرهنگ‌های جهانی و نادیده‌گرفتن ارزش‌های بومی، هویت فرهنگی‌ خود را از دست ‌داده‌ و با نادیده‌گرفتن مفهوم پایداری فرهنگی، فاقد کیفیت موردنیاز مسکن جدید بوده‌است. این پژوهش تلاش نموده تصویری از وضعیت کیفی مجتمع‌های مسکونی تبریز به‌دست‌ آورده و پایداری فرهنگی فضاهای سکونتی را با مدنظر قراردادن نیازهای نسل معاصر در بستر فرهنگی خود ارتقاء دهد.

پژوهش حاضر به‌لحاظ هدف کاربردی و راهبرد آن در بخش نظری، توصیفی_تحلیلی و در بخش میدانی، موردکاوی است. در بخش نظری، پس از رسیدن به ابعاد پایداری فرهنگی شامل هویت فرهنگی و توسعه فرهنگی، با تاثیرگذاری مولفه‌های توسعه_ شامل تبادل، تکامل و تغییر_ بر ارزش‌های فرهنگی در معماری، شاخص‌های پایداری فرهنگی در معماری تبیین شد. در بخش میدانی، ارزیابی مجتمع‌های مسکونی آسمان و ستارخان، در سه مقیاس محیط، ساختمان و واحد مسکونی، به‌روش مشاهده و پرسشنامه انجام گرفت. مقادیر متغیر داده‌های کمی حاصل از پرسشنامه‌ها با استفاده از آزمون Chi-Square و Fisher''s Exact تجزیه‌وتحلیل شد. جهت تعیین وضعیت پایداری فرهنگی در دو مجتمع مسکونی، تحلیل داده‌های حاصل از مشاهده و پرسشنامه، به‌روش مقایسه میانگین داده‌ها با اعمال ضریب و تفسیر آن‌ها به‌روش پرسکات الن انجام گرفت.

یافته‌های حاصل از مقایسه مولفه‌های پایداری فرهنگی بین دو مجتمع مسکونی نشان می‌دهد، مجتمع آسمان در تمامی مولفه‌ها به‌غیر از مولفه تبادل مردم‌واری، نسبت به مجتمع ستارخان، از امتیاز برابر یا بالاتری برخوردار است. در بعد توسعه فرهنگی، تبادل ارزش‌های فرهنگی در مجتمع‌های مسکونی، بیشتر از تکامل یا تغییر آن‌ها موردتوجه قرار گرفته‌است. در بعد هویت فرهنگی، مولفه‌های امنیت‌وآسایش، عدالت‌ومساوات، طهارت‌وصداقت و وحدت‌ونظم، پایداری بالقوه(خوب) و سایر مولفه‌ها، پایداری متوسطی دارند که راهکارهایی جهت بهبود پایداری این مولفه‌ها در مجتمع‌های مسکونی پیشنهاد شد.

چکیده تصویری

کلیدواژه‌ها

• هویت
• توسعه
• پایداری فرهنگی
• مجتمع مسکونی
• تبریز

عنوان مقاله [English]

Measuring the quality of residential complexes from the perspective of cultural sustainability in architecture; Case study: Aseman and Sattarkhan residential complex in Tabriz

نویسندگان [English]

• Farzaneh Salahimehr ¹
• Parisa hashempour ²

¹ MA. of Architectural, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tabriz Islamic Arts Uni. Tabriz, Iran.

² Professor and faculty member, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tabriz Islamic Art University

چکیده [English]

Cultural sustainability is based on improving the quality of life, preserving and transmitting lasting values. Cultural sustainability requires the identification of the cultural values of a nation and the impact and influence of global cultures; so that in addition to protecting its cultural identity, Coordinate with the conditions and needs of the time and improve the quality of life. Today''s housing has lost its cultural identity with the emergence of global cultures and ignoring local values, and by ignoring the concept of cultural sustainability, it has lacked the required quality of new housing. This research has tried to obtain a picture of the quality of residential complexes in Tabriz and to promote the cultural sustainability of residential spaces by considering the needs of the current generation in its cultural context.

The current research is practical in terms of its purpose and its strategy is descriptive-analytical in the theoretical part and case study in the field part. In the theoretical part, after reaching the dimensions of cultural sustainability including cultural identity and cultural development, the indicators of cultural sustainability in architecture were explained with the influence of development components - exchange, evolution and change- on cultural values in architecture. In the field section, the evaluation of Aseman and Sattarkhan residential complexes was done in three residential scales, including the environment, building and residential unit, by observation and questionnaire. The data obtained from the questionnaires were analyzed with Chi-Square and Fisher''s Exact tests. The analysis of the findings was done by comparing the average of the data by applying the coefficient, and their interpretation was done by the Prescott-Ellen method.

The results of the comparison of the components of cultural sustainability between the two residential complexes show that the Aseman complex has an equal or higher score than the Sattar Khan complex in all components, except for the component of exchanging respect for the people. In the dimension of cultural development, the exchange of cultural values in residential complexes has been considered more than their evolution or change. In the dimension of cultural identity, the components of security and comfort, justice and equality, purity and honesty and unity and order have good sustainability and other components have moderate sustainability, which was suggested solutions to improve the sustainability of these components in residential complexes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Identity
• Development
• Cultural sustainability
• Residential complex
• Tabriz