نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آزاده مهاجرمیلانی ¹
• هما عصارزاده ²

¹ استادیار، گروه طراحی محیط، دانشکده محیط ‌زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

² کارشناس ارشد طراحی محیط، دانشکده محیط ‌زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

چکیده

مقدمه: رشد جمعیت و افزایش نیازهای انسانی منجر به فشردگی عملکردی فضاهای شهری شده که پیامد آن، بروز اختلالاتی در کیفیت منظر و ادراک فضا بوده‌است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت محیط و منظر شهری میدان تجریش، بر اساس مؤلفه‌های تئوری محیط‌های پاسخده، تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که کیفیت این فضا از منظر نظریه مذکور چگونه قابل تبیین است.

روش تحقیق: این مطالعه با رویکردی کاربردی و بهره‌گیری از روش تحقیق ترکیبی، به بررسی میدان تجریش به ‌عنوان نمونه‌موردی می‌پردازد. داده‌ها از طریق مشاهده مستقیم، نقشه‌برداری رفتاری و پرسشنامه گردآوری شده‌اند. تحلیل پرسشنامه و تطبیق با مؤلفه‌های کیفیت محیط‌ و منظر شهری به طریق سلسله‌مراتبی در نرم‌افزار AHP Excel انجام شده و از تحلیل‌های کمّی‌شده نحوفضا در نرم‌افزار depthmapX برای بررسی تأثیرات کالبد بر ساختار و عملکرد شبکه فضایی به‌کار گرفته شد.

نتایج و بحث: نتایج حاصل از هم‌پوشانی داده‌های مشاهده‌ای، پرسشنامه‌ای و تحلیل‌های نحوفضایی نشان می‌دهد که کیفیت پاسخدهی میدان تجریش در مؤلفه‌های ادراکی، اجتماعی و فضایی با ضعف‌هایی همراه است.

نتیجه‌گیری: تحلیل نتایج، اثربخشی مثبت مؤلفه‌های محیط‌های پاسخده را بر کیفیت محیط‌ و منظر شهری محدوده مطالعاتی را نشان می‌دهد. براساس یافته‌ها بنظر می‌رسد بازنگری در اصول و ضوابط طراحی شهری و محیطی به ‌سمت مبانی تئوری محیط‌های پاسخده، کیفیت محیط و منظر‌ شهری را از ابعاد گوناگون کالبدی، عملکردی و محیط‌زیستی ارتقاء می‌بخشد.

چکیده تصویری

کلیدواژه‌ها

• منظر شهری
• محیط‌های پاسخده
• کیفیت منظر شهری
• میدان تجریش
• نحوفضا

موضوعات

• معماری و شهرسازی

عنوان مقاله [English]

Assessing the quality of urban environment and landscape of Tajrish Square through Responsive Environmental Design

نویسندگان [English]

• Azadeh Mohajer Milani ¹
• Homa Assarzadeh ²

¹ Assistant Prof., Environmental Design Department, Faculty of Environment, Uni. of Tehran,, Tehran, Iran.

² M.A. Environmental Design Department, Faculty of Environment, University of Tehran.

چکیده [English]

Introduction
Population growth and rising human needs have led to the functional densification of urban spaces, causing a decline in landscape quality and altering how space is perceived. This study aims to assess the environmental and urban landscape quality of Tajrish Square based on the components of the Responsive Environments Theory. It seeks to answer how this space's quality can be explained from the perspective of the mentioned theory.
Research method
This study adopts a practical approach, utilizing a mixed research method to analyze Tajrish Square as a case study. Data were gathered through direct observation, behavioral mapping, and questionnaires. The questionnaire analysis was carried out alongside environmental quality and urban landscape component matching using a hierarchical approach in AHP Excel software. Quantitative spatial syntax analyses were then performed in depthmapX software to explore the effects of the structure on the spatial network's configuration and function.
Results and discussion
The results of the analysis of overlapping observational data, questionnaires, and syntactic analyses show that weaknesses are associated with the quality of the Tajrish field response in the perceptual, social, and spatial components.
Conclusion
Analysis of the results indicates that the components of responsive environments have a positive influence on the quality of the urban landscape and environment in the study area. Based on these findings, revisiting the principles and criteria of urban and environmental design in light of the theory of Responsive Environments could enhance the quality of the environment and urban landscape across various physical, functional, and environmental aspects.

کلیدواژه‌ها [English]

• Urban landscape
• Responsive Environments
• Quality of urban landscape
• Tajrish Square
• Space Syntax