نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آزاده مهاجرمیلانی ¹
• هما عصارزاده ²

¹ مسکن- انرژی

² دانشگاه تهران

چکیده

چکیده

مقدمه: رشد جمعیت و افزایش نیازهای انسانی منجر به فشردگی عملکردی فضاهای شهری شده که پیامد آن، بروز اختلالاتی در کیفیت منظر و ادراک فضا بوده‌است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت محیط و منظر شهری میدان تجریش، بر اساس مؤلفه‌های تئوری محیط‌های پاسخده، تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که کیفیت این فضا از منظر نظریه مذکور چگونه قابل تبیین است.

روش تحقیق: این مطالعه با رویکردی کاربردی و بهره‌گیری از روش تحقیق ترکیبی، به بررسی میدان تجریش به ‌عنوان نمونه‌موردی می‌پردازد. داده‌ها از طریق مشاهده مستقیم، نقشه‌برداری رفتاری و پرسشنامه گردآوری شده‌اند. تحلیل پرسشنامه و تطبیق با مؤلفه‌های کیفیت محیط‌ و منظر شهری به طریق سلسله‌مراتبی در نرم‌افزار AHP Excel انجام شده و از تحلیل‌های کمّی‌شده نحوفضا در نرم‌افزار depthmapX برای بررسی تأثیرات کالبد بر ساختار و عملکرد شبکه فضایی به‌کار گرفته شد.

نتایج و بحث: نتایج حاصل از هم‌پوشانی داده‌های مشاهده‌ای، پرسشنامه‌ای و تحلیل‌های نحوفضایی نشان می‌دهد که کیفیت پاسخدهی میدان تجریش در مؤلفه‌های ادراکی، اجتماعی و فضایی با ضعف‌هایی همراه است.

نتیجه‌گیری: تحلیل نتایج، اثربخشی مثبت مؤلفه‌های محیط‌های پاسخده را بر کیفیت محیط‌ و منظر شهری محدوده مطالعاتی را نشان می‌دهد. براساس یافته‌ها بنظر می‌رسد بازنگری در اصول و ضوابط طراحی شهری و محیطی به ‌سمت مبانی تئوری محیط‌های پاسخده، کیفیت محیط و منظر‌ شهری را از ابعاد گوناگون کالبدی، عملکردی و محیط‌زیستی ارتقاء می‌بخشد.

کلیدواژه‌ها

• منظر شهری
• محیط‌های پاسخده
• کیفیت منظر شهری
• میدان تجریش
• نحوفضا

موضوعات

• معماری و شهرسازی

عنوان مقاله [English]

Assessing the quality of urban environment and landscape of Tajrish Square through Responsive Environmental Design

نویسندگان [English]

• Azadeh Mohajer Milani ¹
• Homa Assarzadeh ²

¹ دانشگاه تهران

² University of Tehran

چکیده [English]

Introduction

With the increase in population, the demand for urban spaces to respond to human needs increased increasingly and its continuation had mainly adverse effects on the urban landscape. The purpose of this research was to identify the impact of the Responsive Environments on the quality of the urban environment and to answer the key question of what aspects of the quality of urban spaces will be affected by urban design approaches such as Responsive Environments. Since the survival of urban squares in the future and their role in the urban structure is very important and can lead to the improvement of the sequence of the relationship between the user and the urban space, the current research is of great importance.

Research method

This research is of an applied nature and a combination of studies was conducted on the area of Tajrish Square as a case study. Qualitative approaches in this study were observation and questionnaire. To evaluate the questionnaire data and match it with the components of urban landscape quality, the AHP method was used. Analyzes based on spatial syntax were also used as a quantitative approach. Analyzes of space syntax included physical-functional analysis, social analysis and visual analysis. Overlapping the results of the findings of all three approaches of observation, survey method and space syntax provided more complete information about the quality of the urban environment in Tajrish Square.

Results and discussion

Overlapping the results of observation, questionnaire, and field observations along with the configuration analysis of the existing space using spatial syntax tools provided comprehensive data on the quality of the urban environmental landscape of Tajrish Square. In general, the measurement of spatial quality indicated the lack of attention to the qualities of this urban place's responsiveness to the demands of its users, respectively, in the components of permeability, robustness, and legibility. Also, the results showed the positive effect of focusing on different spaces of this field from environmental aspects, including increasing the level and quality of vegetation, especially along the paths of sidewalks and spaces with the possibility of collective gatherings, from this point of view, improving environmental aspects can improve The response qualities of this urban place to social demands had a great effect.

Conclusion

The results showed the positive effectiveness of theory Responsive Environments, in order of permeability, robustness, legibility, richness, personalization, Visual appropriateness, and variety, on the urban environmental quality of Tajrish Square. Also, the presence of a deep and influential relationship on the components of responsive environments and urban landscape quality was identified. Based on the findings, it seems that by reviewing the principles and rules of urban and environmental design and applying optimal policies in order to realize the principles of the theory of responsive environments in urban spaces, the quality of the environment and urban landscape has been improved from various physical, functional and environmental aspects. An effective step should be taken to achieve the goals of sustainable urban development.

کلیدواژه‌ها [English]

• Urban landscape
• Responsive Environments
• Quality of urban landscape
• Tajrish Square
• Space Syntax