نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی صادقی حبیب آباد ¹
• جمال الدین مهدی نژاد ²
• حمیدرضا عظمتی ³

¹ دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

² دانشیار، عضو هیات علمی گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

³ استاد، عضو هیأت علمی گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش سعی دارد به بررسی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر افزایش «حس معنویت» در فضای داخلی مساجد بپردازد. روش پژوهش در بخش اول با بررسی پیشینه و ادبیات موضوعی، در رابطه با «حس معنویت» -رابطه‌ای که موجب ارتقاء این حس در فضای داخلی مساجد می‌شود- مورد ارزیابی و بررسی قرارگرفته است. در بخش دوم از روش پیمایشی و مطالعات میدانی؛ برای اثبات فرضیات پژوهش استفاده شده است. از این رو روش تحقیق توصیفی - پیمایشی و جامعه آماری متخصصین معماری، با حجم نمونه 175 نفر که به روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی تصادفی انتخاب شده اند، است. همچنین ابزار پرسشنامه با استفاده از طیف لیکرت پس از بررسی روایی و پایایی آن در میان جامعه پژوهش توزیع شده است. آزمون‌های به کار گرفته شده در این پژوهش: همبستگی، کروسکال والیس¹، یومن ویتنی² در محیط نرم‌افزاری «SPSS₂₁» است. نتایج نشان می‌دهد: که عوامل حسی (رنگ، نور، صدا) و عوامل کالبدی (فرم، هندسه، نقوش، مصالح) در میزان ارتقاء «حس معنویت» در معماری داخلی فضای مساجد مؤثر است. همچنین تفاوت معنی‌داری میان متغیرهای جنسیت و سن بر میزان درک «حس معنویت» وجود دارد؛ به گونه‌ای که زنان زودتر از مردان و افراد با سن بالاتر زودتر به ادراک «حس معنویت» می‌رسند.

چکیده تصویری

کلیدواژه‌ها

• حس معنویت
• معماری داخلی مساجد
• درک فضا

عنوان مقاله [English]

Review and Assessment of Influential Components on Creating and Promoting the "Sense of Spirituality" in the Architecture of the Mosques

نویسندگان [English]

• Ali Aadeghi HabibAbad ¹
• Jamal-e-Din Mahdi Nejad ²
• Hamidreza Azemati ³

¹ PHD candidate in Architecture,Department of Architecture, Shahid Rajaee Teacher Training University, (SRTTU),Iran.

² Associate Prof. in Department of Architecture, Shahid Rajaee Teacher Training University,(SRTTU),Iran.

³ Prof. in Department of Architecture, Shahid Rajaee Teacher Training University, (SRTTU),Iran.

چکیده [English]

This research tried to study the influential factors on increasing a "sense of spirituality" in the interior of the mosques. The methodology in the first section is evaluated by reviewing the background and thematic literature regarding the "sense of spirituality"; a relation that promotes this sense in the interior of the mosques and in the second section, a survey and field study were done to prove the research hypotheses. So, the descriptive - survey method was used and the statistical sample includes 175 architecture experts selected through stratified random sampling method. Also, a questionnaire was distributed among the respondents after examining its validity and reliability. The data was analyzed through correlation, Kruskal–Wallis, one-way analysis of variance and Mann–Whitney in SPSS 21. The results showed that sensory factors (color, light, sound) and physical factors (form, geometry, motifs, and materials) were effective in increasing a "sense of spirituality" in the internal architecture of mosques. Also, there was a significant difference between gender and age on perceiving a "sense of spirituality”; women experience a "sense of spirituality" sooner than men and older people.

کلیدواژه‌ها [English]

• A sense of Spirituality
• Mosque Interior Architecture
• Space Perception