نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پریسا حدادی ¹
• سعید میرریاحی ²
• سوزان حبیب ³

¹ دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد پروفسور حسابی، دانشگاه آزاد اسلامی، تفرش، ایران

² دانشیار گروه معماری، دانشگاه شهید بهشتی

³ استادیار گروه معماری، واحد پروفسور حسابی، دانشگاه آزاد اسلامی، تفرش، ایران

چکیده

مقدمه: تأثیر مثبت سکونتگاه‌های انسانی همساز با طبیعت بر ارتقا رفاه و سلامت روانی و جسمانی افراد به اثبات رسیده است و حوزه روان‌شناسی محیطی فهم هرچه بهتر این تأثیر مثبت را تسهیل کرده است. بااین‌حال این که ابعاد و اصول روان‌شناسی محیطی شامل چه مواردی بوده و از طرفی چه ویژگی‌هایی از سکونتگاه‌های همساز با طبیعت بر روان‌شناسی محیطی مؤثر هستند نیازمند بحث‌وبررسی بیشتری است. به همین منظور هدف این پژوهش، ارائه چارچوبی جامع از ابعاد روان‌شناسی محیطی و ارزیابی میزان تحقق آن در سکونتگاه‌های همساز با طبیعت، به‌منظور شناسایی دقیق عوامل مؤثر بر سلامت روانی و اجتماعی ساکنان در این نوع از سکونتگاه ها است.

روش تحقیق: به همین منظور این پژوهش با یک روش‌شناسی ترکیبی ابتدا در بخش کیفی به تحلیل محتوای قیاسی پژوهش‌های مرتبط با روان‌شناسی محیطی پرداخته و ابعاد و شاخص‌های روان‌شناسی محیطی را شناسایی کرده است. سپس در بخش کمی اصول به‌دست‌آمده را به یک پرسش‌نامه محقق ساخته تبدیل کرده و آن‌ها را در ماسوله تکمیل کرده است. داده‌های پرسش‌نامه در نرم‌افزار SPSS و با شاخص‌های پراکندگی (میانگین و انحراف معیار) و آزمون تی تک نمونه‌ای تحلیل شده است.

یافته ها و بحث: طبق نتایج پژوهش، ابعاد روان‌شناسی محیطی به ترتیب از رتبه اول تا ششم شامل ادراکات محیطی، احساسات فردی، سلامت جسم و روان، توانمندسازی فردی، جهان فرهنگی - اجتماعی و محدوده و حریم شخصی در ماسوله معنادار شده‌اند و طبق آزمون تی تک نمونه‌ای، روان شناسی محیطی با میانگین اکتسابی 4.09 (بالاتر از 3) وضعیت مطلوبی در ماسوله دارد.

نتیجه گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش و شاخص‌های پراکندگی، تمام ابعاد روان‌شناسی محیطی در ماسوله بالاتر از میانگین جامعه بوده و همچنین بر طبق نتیجه آزمون تی تک نمونه‌ای، میانگین اکتسابی تحقق اصول روان‌شناسی محیطی 1.09 بالاتر از میانگین بوده و این یافته نیز حاکی از کیفیت مطلوب ماسوله از منظر روان‌شناسی محیطی است.

کلیدواژه‌ها

• روان‌شناسی محیطی
• روش ترکیبی
• ماسوله
• شاخص‌های پراکندگی
• آزمون تی تک نمونه‌ای

موضوعات

• معماری و شهرسازی

عنوان مقاله [English]

Assessing the Realization of Environmental Psychology Indicators in Nature-Compatible Human Settlements: Case Study of Masuleh

نویسندگان [English]

• Parisa Haddadi ¹
• saiid mirriahi ²
• Susan Habib ³

¹ PhD Candidate in Architecture, Department of Architecture, Professor Hesabi Branch, Islamic Azad University, Tafresh, Iran

² . Associate Professor, Department of Architecture, Shahid Beheshti University,

³ Assistant Professor, Department of Architecture, Professor Hesabi Branch, Islamic Azad University, Tafresh, Iran

چکیده [English]

Introduction:

The positive impact of nature-oriented human settlements on the enhancement of individuals' physical and psychological well-being has been well-established. The field of environmental psychology facilitates a deeper understanding of this positive influence. However, a comprehensive exploration of the dimensions and principles of environmental psychology and their connection to the characteristics of nature-oriented settlements requires further investigation. This study aims to present a comprehensive framework of environmental psychology dimensions and evaluate their realization in nature-oriented settlements, specifically identifying key factors influencing the mental and social health of residents in such environments.

Methodology:

This mixed-methods research initially employs qualitative analysis to identify dimensions and indicators of environmental psychology through deductive content analysis of relevant studies. Subsequently, a researcher-designed questionnaire based on the identified principles is administered in Masuleh. The collected data are analyzed using SPSS software with dispersion indicators (mean and standard deviation) and the one-sample t-test.

Findings and Discussion:

The study results rank the dimensions of environmental psychology from highest to lowest in Masuleh as follows: environmental perceptions, individual emotions, physical and mental health, personal empowerment, cultural-social world, and personal boundaries. Based on the one-sample t-test, environmental psychology in Masuleh demonstrates a favorable status, with an obtained mean score of 4.09 (above the neutral score of 3).

Conclusion:

According to the research findings and dispersion indicators, all dimensions of environmental psychology in Masuleh are above the societal mean. The results of the one-sample t-test indicate an average score 1.09 higher than the societal mean, suggesting the high quality of Masuleh from the perspective of environmental psychology.

کلیدواژه‌ها [English]

• Environmental Psychology
• Mixed-Methods Research
• Masuleh
• Dispersion Indicators
• One-Sample T-Test