نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مسعود حق لسان ¹
• بهرام مهری قاراب علیا ²
• آرش ثقفی اصل ³
• اکبر عبدالله زاده طرف ⁴

¹ استادیار، گروه معماری و شهرسازی، واحد ایلخچی، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلخچی، ایران.

² دانشجوی دکتری طراحی شهری، ,واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

³ دانشیار گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبریز، ایران.

⁴ استادیارگروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

مقدمه: در تعامل میان انسان و محیط، درک فضا توسط شهروندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. افراد وقتی در یک محیط قرار می‌گیرند، اطلاعات مختلفی را درباره آن فضا در ذهن خود ثبت‌ می‌کنند که به‌تدریج تصویر واضح‌تری از محیط اطراف را در ذهن آنان شکل می‌دهد. بر اساس تحقیقات، تصویر ذهنی مردان و زنان از محیط به طور قابل‌توجهی با یکدیگر متفاوت است. باتوجه‌به این تفاوت‌ها تمرکز اصلی بر درک ارتباط بین فعالیت‌های مردان و زنان و تأثیر آن بر برنامه‌ریزی‌های آینده است. در این پژوهش ابتدا تفاوت های تصویر ذهنی مردان و زنان از منظر مطوبیت فضا در پیاده راه مورد تحلیل قرار می گیرد. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل تفاوت‌های تصویر ذهنی زنان و مردان در پیاده‌راه تربیت تبریز از منظر مطلوبیت فضا است تا با بررسی رویکردها و مبانی نظری تصویر ذهنی چارچوبی را ایجاد کند که به‌وسیله آن تفاوت‌های تصویر ذهنی زنان و مردان در پیاده‌راه تربیت در شهر تبریز از نظر مطلوبیت فضا تحلیل شود.

روش تحقیق: این پژوهش باهدف کاربردی و رویکردی ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی، به بررسی پیاده‌راه تربیت تبریز می‌پردازد. در بخش کمی، داده‌ها از طریق پرسش‌نامه جمع‌آوری می‌شوند، درحالی‌که در بخش کیفی، از روش مشاهده میدانی استفاده خواهد شد. جامعه آماری این مطالعه شامل 20000 نفر از عابران و شهروندان حاضر در محدوده پیاده‌راه تربیت تبریز است. با استفاده از فرمول کوکران و با درنظرگرفتن خطای 5%، حجم نمونه مورد مطالعه شامل 380 نفر از مشارکت‌کنندگان (190مرد و 190 زن) انتخاب شده است.

نتایج و بحث: نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان‌دهنده تفاوت‌های معناداری در ارزیابی شاخص‌ها توسط مردان و زنان است. بر اساس نظر مردان، شاخص‌هایی نظیر دسترسی با میانگین رتبه (9.45)، هویت (8.65) و آگاهی (7.71) به ترتیب به عنوان مطلوب‌ترین معیارها شناخته شدند. این در حالی است که زنان، در ارزیابی خود، به شاخص‌های ایمنی با میانگین رتبه (9.89)، دسترسی (8.75) و هویت (7.62) به ترتیب اولویت بیشتری داده‌اند.

نتیجه‌گیری: باتوجه‌به نتایج پژوهش تفاوت‌های معنادار در ارزیابی شاخص‌ها توسط مردان و زنان می‌تواند ناشی از تجارب و نیازهای متفاوت هر گروه باشد و به‌خوبی نشان‌دهنده اهمیت توجه به دیدگاه‌های جنسیتی در تحلیل و ارزیابی شاخص‌های مختلف است؛ بنابراین، درک این تفاوت‌ها می‌تواند به پیشبرد سیاست‌ها و برنامه‌های بهبود کیفیت زندگی برای هر دو جنس کمک کند و نیازهای خاص هر گروه را مورد توجه قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

• تصویر ذهنی
• فضاهای شهری
• پیاده‌راه‌ها
• مطلوبیت فضا

موضوعات

• معماری و شهرسازی

عنوان مقاله [English]

Analysis of differences in the mental image of women and men from the perspective of the desirability of space in urban sidewalks (Case study: Tabriz Tarbiat sidewalk)

نویسندگان [English]

• Masoud Haghlesan ¹
• Bahram Mehri gharabolya ²
• Arash saghafi asl ³
• Akbar Abdollahzadeh Taraf ⁴

¹ Assistant Professor Department of Architecture & Urban Planning, Ilk.C., Islamic Azad University, Ilkhchi, Iran.

² Ph.D. Student, Department of Architecture & Urban Design, Ta.C., Islamic Azad University, Tabriz, Iran

³ Associate Professor Department of Architecture & Urban Planning, Ta.C., Islamic Azad University, Tabriz, Iran

⁴ Assistant Professor Department of Architecture & Urban Planning, Ta.C., Islamic Azad University, Tabriz, Iran.

چکیده [English]

Introduction: In the interaction between humans and the environment, the perception of space by citizens is of particular importance. When people are in an environment, they record various information about that space in their minds, which gradually forms a clearer image of the surrounding environment in their minds. According to research, the mental image of men and women of the environment is significantly different from each other. Given these differences, the main focus is on understanding the relationship between men's and women's activities and its impact on future planning. In this study, the differences in the mental image of men and women are first analyzed from the perspective of the suitability of space on the sidewalk. The purpose of this study is to analyze the differences in the mental image of women and men on the Tarbiat sidewalk in Tabriz from the perspective of the desirability of space, in order to create a framework by examining the approaches and theoretical foundations of mental image, through which the differences in the mental image of women and men on the Tarbiat sidewalk in Tabriz city can be analyzed in terms of the desirability of space.

Research Method: This research, with an applied aim and a combined approach of quantitative and qualitative methods, examines the Tabriz Tarbiat sidewalk. In the quantitative part, data will be collected through a questionnaire, while in the qualitative part, field observation method will be used. The statistical population of this study includes 20,000 pedestrians and citizens present within the area of ​​the Tabriz Tarbiat sidewalk. Using the Cochran formula and considering an error of 5%, the sample size of the study includes 380 participants (190 men and 190 women).

Results and Discussion: The results obtained from this research indicate significant differences in the evaluation of indicators by men and women. According to men, indicators such as accessibility with an average rank of (9.45), identity (8.65) and awareness (7.71) were recognized as the most desirable criteria, respectively. This is while women, in their evaluation, have given more priority to safety indicators with an average rating of (9.89), access (8.75) and identity (7.62), respectively.

Conclusion: According to the research results, significant differences in the evaluation of indicators by men and women can be due to the different experiences and needs of each group and clearly indicate the importance of paying attention to gender perspectives in the analysis and evaluation of different indicators; therefore, understanding these differences can help advance policies and programs to improve the quality of life for both sexes and take into account the specific needs of each group.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mental image
• urban spaces
• sidewalks
• space desirability